ท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ไทลื้อเมืองมาง เมืองหย่วน จ.พะเยา

ท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ไทลื้อเมืองมาง เมืองหย่วน จ.พะเยา  

     พาไปสัมผัสและท่องเที่ยวชุมชนท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมไทลื้อเมืองมาง เมืองหย่วน จ.พะเยา ซึ่งเป็นอีกชุมชนที่มีเสน่ห์ชวนหลงใหล และยังมีเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมที่ไม่เหมือนใคร ไทลื้อ คือ กลุ่มชาติพันธุ์ที่พูดภาษาตระกูลไท มีภูมิลำเนาเดิมอยู่ในแคว้นสิบสอง-ปันนา ทางตอนใต้ของมณฑลยูนาน สาธารณรัฐประชาชนจีน ชุมชนไทลื้อเมืองมาง เมืองหย่วน ก็เป็นชาวไทลื้อกลุ่มหนึ่งที่อพยพถิ่นฐานมาจากแคว้นสิบสอง-ปันนา มาตั้งหมู่บ้านที่ตำบลหย่วน อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา และได้ใช้ชื่อเมืองที่อยู่เดิมตั้งเป็นชื่อหมู่บ้าน เช่นบ้านหย่วน บ้านมาง ชาวชุมชนชาวไทลื้อ มีเสน่ห์วิถีชีวิต ศิลปวัฒนธรรมประเพณีที่โดดเด่น

     ศูนย์วัฒนธรรมไทลื้อ (วัดหย่วน) เป็นพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านที่มีการรวบรวมประวัติความเป็นมาของชาวไทลื้อเชียงคำ รวมถึงเป็นที่จัดแสดงผลงานทางศิลปวัฒนธรรม และฝึกอาชีพของชาวไทลื้อ โดยเฉพาะผ้าของชาวไทลื้อที่มีลวดลายและสีสันสดใสสวยงาม เช่น ลายดอกขอเครือ ลายดอกขอ ลายม้า และลายดอกตั้ง เป็นต้น และในชุมชุนแห่งนี้ยังมี พระธาตุดอยคำ มีตำนานว่า เมืองเชียงคำมีชื่อเดิมว่าเชียงชะราว ตั้งอยู่ในพื้นที่บ้านคุ้มหมู่ 6 ตำบลร่มเย็น อำเภอเชียงคำ พระยาผู้ปกครองเมืองได้สร้างพระธาตุไว้บนดอยนอกเมืองเพื่อล้างบาป ต่อมามีผู้พบแหล่งทองคำขนาดใหญ่ ในลำธารหลังดอย ดอยนั้นได้ชื่อว่า “ดอยคำ” พระธาตุบนดอยก็ชื่อว่า”พระธาตุดอยคำ” เมืองเชียงชะราวก็เปลี่ยนชื่อเป็น “เมืองเชียงคำ” ถัดไปไม่ไกลจากศูนย์วัฒนธรรมไทลื้อ (วัดหย่วน) ก็จะพบกับ พระธาตุสบแวน พระธาตุเก่าแก่ศิลปะล้านนา อายุราวๆ 800 ปี ภายในองค์พระธาตุบรรจุเส้นพระเกศาและกระดูกส่วนคางของพระพุทธเจ้าเอาไว้ และหากอยากเดินเที่ยวชมศิลปะไทลื้อ ให้ตรงไปยัง วัดแสนเมืองมาง วัดเก่าแก่อีกแห่งหนึ่งสันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยต้นรัตนโกสินทร์ หลังคามุงแป้นเกล็ดไม้งดงามมาก ภาพจิตรกรรมฝาผนังภายในวิหารเป็นฝีมือของช่างพื้นบ้าน บอกเล่าถึงวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาวไทลื้อ ป้ายต่างๆในบริเวณวัดมีทั้งภาษาไทยและภาษาจีน เนื่องจากมีชาวไทลื้อเดินทางไปมาหาสู่ระหว่างไทยกับสิบสองปันนา

     อีกหนึ่งสถานที่ที่ต้องแวะไปนั่นคือ วัดท่าฟ้าใต้ ถือเป็นหนึ่งสถาปัตยกรรมไทลื้อที่งดงาม สันนิษฐานว่าน่าจะสร้างในยุครัตนโกสินทร์ตอนต้น นอกจากจะได้เห็นเสน่ห์วิถีชีวิตของชาวไทยลื้อ และยังได้เห็นศิลปวัฒนธรรม ความสวยงามของสถาปัตยกรรมของวัดวาอารามแล้ว อีกหนึ่งสิ่งที่เป็นเอกลักษณ์ของที่นี่คือ อาหารพื้นบ้านแบบขันโตก รวมไปถึงการแสดงศิลปวัฒนธรรมไทลื้อ ประกอบด้วยการแสดงฟ้อนดาบ ฟ้อนเจิง ฟ้อนซ้าตีบ สืบเชื้อเครือไตลื้อเชียงคำ ฟ้อนแอ่วเมืองพะเยาม่วนใจ๋ ฟ้อนก๋ายลาย ฟ้อนเล็บ และดนตรีพื้นเมือง และเรียนรู้กิจกรรมอีกหลากหลาย ทั้ง การทำข้าวแคบ กะละแม ข้าวแต๋น และการทำสวยดอกไม้ถวายพระ การย้อมผ้า หากใครได้มาสัมผัสกับวิถีชีวิตของชาวไทลื้อเมืองมาง เมืองหย่วน จ.พะเยา จะต้องกลับไปด้วยรอยยิ้มและความทรงจำที่ดีอย่างแน่นอน